Cà ra là một loại cua nổi tiếng ở Hải Dương và một số tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, chúng có vị ngọt thơm đặc trưng không giống như những loại cua ghẹ khác.
Ở vùng đất Hải Dương nổi tiếng với một loại cua có tên vô cùng lạ, ít người biết tới, đó là con cà ra. Theo tìm hiểu, cà ra còn có những tên gọi khác là cua ra, cua lông hay cua sông. Loài cua này chỉ có ở sông Hồng khu vực Hà Nội và các sông của một số tỉnh như Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Thái Bình, Ninh Bình…
Về đặc điểm nhận dạng, đầu càng cà ra có một túm lông đen mềm, mịn như nhung. Nếu như với các loài ghẹ, cù kì, cua đều có một càng rất to, một nhỏ, thì cà ra chỉ có hai chiếc càng nhỏ và 8 cẳng. Chúng chỉ sống được trong môi trường nước ngọt tự nhiên, trên các con sông, ở các đồng ruộng, hiện vẫn chưa ai nuôi và nhân giống được.
“Cua tháng ba, cà ra tháng tám” là câu nói người dân địa phương dùng để chỉ thời điểm con cà ra vào mùa. Theo đó, tháng 8 là thời điểm cua cà ra chớm mùa nhưng chúng thực sự rộ nhất là vào tháng chín và tháng mười âm lịch. Đây được xem là thời điểm cua cà ra béo ngậy và thơm ngon nhất.
Loại cua này để khai thác được không phải dễ vì chúng thường làm hang ổ ở những chỗ nước sâu hay trong các kè đá. Khúc sông nào sâu nhưng nước không chảy mà chỉ vật loanh quanh là chỗ cà ra thích nằm nghỉ ngơi nhất. Loài cua này có tập tính đi ăn đêm nên người dân thường đi “săn” chúng vào ban đêm đến sáng.
Chị Hưởng – ở xã Minh Hòa (Kinh Môn, Hải Dương) cho biết, con cà ra cứ vào tháng 9 tháng 10 hàng năm là rất chắc, rất ngon, thịt thơm. Nếu trước đây cà ra có nhiều vô kể thì giờ đây chúng ngày càng khan hiếm. Cà ra lớn nhanh sau mỗi lần lột vỏ. Một năm tuổi vỏ của chúng đã lên nước đen sì. Người sành ăn cà ra thường chọn con màu vàng để có mình mẩy, đầy bụng gạch hay con màu đen để vừa già cua lại vừa ngọt thịt và đặc biệt tránh mua vào loại vỏ màu xanh trắng.
Mỗi kg cà ra bán xô cho thương lái hay nhà hàng là 350.000 đồng, nhưng nếu mua chọn những con cà ra ngon thì giá từ 400-500.000 đồng.
Là giống phát triển tự nhiên, cà ra có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như cà ra rang me, cà ra hấp…, nhưng món ăn độc đáo, lạ nhất có lẽ là lẩu cà ra. Lẩu cà ra chế biến cũng rất đơn giản, cần phải có vị chua thanh và vị ngọt của gạch cà ra. Những con cà ra được thả vào nồi nước lẩu khi vẫn còn sống. Do vỏ cà ra mềm nên rất nhanh chín và khi thưởng thức không cần dùng đến kìm kẹp như khi ăn cua, ghẹ, cù kỳ…
Hiện nay, nhiều nhà hàng, quán ăn đã đưa con cà ra vào thực đơn để thiết đãi khách. Vì cái tên độc lạ, nhiều người gọi để ăn thử.
